22 maart: de laatste dagen in Congo

En zo snel gaat het… 3 weken van huis maar de tijd vliegt voorbij. Ondertussen zijn we terug in Kinshasa. Gisteren was de laatste dag in Kikoti en ben iik ’s avonds naar Kikwit gegaan. Het afscheid nemen van deze lieve mensen in Kikoti doet wel pijn maar het is goed! We zullen elkaar weer zien… hoe en wanneer weten we niet.
Vannacht zijn enkele zusters al met de auto en onze valiezen, vertrokken naar Kinshasa. Wijzelf hebben in de voormiddag een binnenvlucht genomen in het kleine vliegtuigje dat toch wel last had van turbulentie. Ik was blij toen ik terug de grond onder mijn voeten voelde…

20 maart: in een nieuw kleedje

In de voormiddag ga ik mee naar een reconciliation in Kipalu, een dorpje aan de overkant van ‘onze’ berg… maar heb geen idee wat ik me daarbij moet voorstellen. Uiteindelijk blijkt het om een bezinning te gaan. De rust die er heerst doet deugd! Je hoort enkel de vogels fluiten en ziet ze druk in de weer…
’s Avonds is er een afscheidsfeest in het regionale huis in Kikwit voor zr Marthe en zr Beatrijs! Er wordt op mijn deur geklopt als ik me wil klaarmaken en daar staat zr Nancy met een ‘stuk stof’; een cadeau voor mij. In eerste instantie denk ik dat het iets is om als doek rond me te dragen, zoals we gisteren ook gekocht hebben, maar dan zegt ze dat ik het moet aandoen om te kijken of het past… Dat stuk stof blijkt dus een heel mooi kleedje te zijn! Ze heeft het laten maken door de studenten die ‘couture’ volgen, zonder dat ik er iets van wist. Als bij wonder past het kleed als gegoten, ik zou niet weten hoe ze aan mijn maat komt… Wanneer we in het huis aankomen, kijkt iedereen verwonderd naar het kleedje! Kitoko! Het voelt als een prinses… en het is niet zozeer het kleed dat dat gevoel geeft maar wel de liefdevolle, oprechte warmte die deze mensen me geven.

19 maart: afscheidsfeestje

Vandaag gaan zr Nancy en ik inkopen doen voor de terugreis. Ik stel me niet teveel voor van de producten die ze hier hebben (heb al een kerststal en ben eigenlijk al tevreden) maar wil wel kijken of ik iets kan meenemen. Het is alleen niet zo dat je hier kan winkelen zoals bij ons… Ik weet dat ze hier bekend zijn om raffia-tassen, dus gaan we daar naar op zoek. Aangezien we de taxi aan ons huis gemist hebben (lees: zr Nancy was weer verschwunden toen de taxi er was voor de andere zusters, die dus is doorgereden), hebben we nog een uur gewacht om te kijken of hij terugkwam maar besluiten dan maar om te voet te vertrekken. Iets wat ik zelf wel prettig vind; een beetje beweging kan geen kwaad, het is een goede training om door het mulle zand te stappen en het doet goed! Het is nog niet te warm. In ht centrum ga ik eerst geld omwisselen. Ik heb geen idee wat de waarde precies is van euro naar Congolese frank dus probeer het eerst met 50 euro. Hiervoor krijg ik 65 200 Congolese francs terug dus kan zowat inschatten dat dit zeker wel genoeg is. Bij deze kan ik ook besluiten dat voor ons het leven hier helemaal niet duur is (in vergelijking met Z-Afrika scheelt het heel wat). Wanneer we op de markt aankomen, vragen we aan een man of hij weet waar ze raffia-tassen verkopen (dit keer met taxi; een oude Mazda waar we gezellig met z’n 7-en zitten te puffen; net als je denkt de auto zit nu toch echt wel vol, stopt hij gewoon en laadt nog meer mensen op) Hij laat ons hem volgen en gidst ons naar de kraampjes en helpt met afbieden. Het is jammer dat het hier zo moeilijk is om foto’s te nemen. Het is heel moeilijk om de sfeer op de markt te beschrijven, maar ik loop hier als enige malungu (blanke) rond en alle ogen zijn op mij gericht. Ze zijn verbaasd een jonge blanke te zien op hun markt en ik hoor overal malungu kitoko (mooie blanke), aangezien ze hier gewoon zijn oudere blanken te zien. Ze zijn vriendelijk en bevestigen dat nog maar eens extra wanneer ik ze groet of aankijk. Wanneer ik dan passeer hoor ik altijd weer gelach en gegniffel achter mij. De kleintjes komen piepen en blijven me aanstaren tot ik uit hun gezichtsveld ben verdwenen. Aan de ene kant is het wel prettig, want iedereen is lief en vriendelijk, maar de tijd dat ik hier ben heb ik al menige keren die zwarte huidskleur willen hebben, gewoon eventjes gewoon zijn tussen iedereen. En daarom is het dus niet simpel om foto’s te nemen. Wanneer je het doet zonder te vragen, zijn ze kwaad, wanneer je het vraagt zijn ze vereerd maar komt de hele menigte toegestroomd en willen ze allemaal op de foto…en dan is de magie weg…
We hebben enkele tassen gevonden, muziekinstrumenten van hier, 2 doeken en kopen ook een grote zak pindanoten (die nog geroosterd moeten worden) Ik wil ook nog pepers, fruit, maniok en palmolie maar ga dat kopen bij de mama’s die hiervoor ’s nachts om 3u op weg vertrekken om te oogsten… verser kan het dan niet zijn! De maniok gaan we morgen hier klaarmaken zodat ik weet hoe het thuis moet… Zal sowieso helemaal anders zijn, want hier koken ze buiten met steenkool en op houtvuur.
Wanneer we terugzijn, beginnen ze opnieuw aan het klaarmaken van eten en het ziet ernaar uit dat het een echte feestmaaltijd wordt: de ene pelt de bananen, de andere maakt de saka-saka, nog iemand de saté’s, een ander de spaghetti en als laatste nog beignets. Als ik vraag wat er te vieren valt, is dat het antwoord: de verjaardag van zr Dorethé. Het verbaast me dat ze daar nu pas mee afkomen maar ze steken een heel verhaal af en geven uitleg waarom nog niemand voor haar gezongen had, waarom ze zo laat begonnen zijn met het klaarmaken van het eten etc, en ik trap er helemaal in. De hoeveelheid is zo groot dat ik al eens pols of de rest van het dorp ook is uitgenodigd. Pas vlak voor de maaltijd krijg ik te horen dat het een feest is voor mij, voor de leuke momenten hier en de vriendschap. Het is erg ontroerend en maakt het niet makkelijker om binnenkort hier te vertrekken. Maar het eten smaakt! Heb nog nooit zo lekkere saté’s gegeten!
Helemaal pafgegeten kruipen we vroeg ons bed in… de elektriciteit is uitgevallen en in het donker valt weinig te beleven.

18 maart: tijd = relatief

Als er iets is wat aanpassing vraagt, is het ‘tijd’. Ik vraag me af waarom ze een klok hebben… Het is vandaag vrijdag dus medicatiedag in het voedingscentrum. Zr Odette is nog werken in het dispensarium, zr Nancy is naar de stad en beiden beloven ze tegen 10u terug te zijn. Ik maak ondertussen van de gelegenheid gebruik om nog wat kleren te wassen (zal blij zijn als ze volgende week gewoon in de wasmachine kunnen, mijn handen zijn echt niet gemaakt om de was te doen). Tegen 10u komt mama Rose vragen of medicatie vandaag gegeven wordt want zr Odette is er nog niet, de kinderen en zieken wel. Het blijft maar duren en uiteindelijk beslissen we om ze eerst te laten eten en dan te wachten tot de zr komt. Het is vandaag rijst en sojamelk en ik help met verdelen. Sommigen zijn zo geniepig dat ze zelf een kommetje bij hebben, dat laten vullen en het dan onder de tafel zetten. Op die manier hebben ze ook nog wat om mee te nemen naar huis. Maar ze hebben de pech dat mama Rose alles ziet en onthoudt en ze haalt de kommetjes onder de tafel uit en zet ze te eten voor hun neus.
Tegen 11u30 komt zr Odette om de medicatie uit te delen. Dat is het voordeel van kinderen en ouderen; ze hebben tijd. Ik help mee de pillen uit te delen: iets voor de darmen, antibiotica (krijgen ze systematisch 2 pillen, maar zou niet weten waarom; hier heet het preventie)
Zr Nancy arriveert tegen de middag, maar moest eigenlijk al lang in de klas staan om les te geven. Het zou bij ons ondenkbaar zijn om als leerkracht niet te komen opdagen. Maar hier ligt niemand er wakker van… Het gebeurt wel vaker dat leerkrachten niet komen zonder verwittigen, omdat ze ziek zijn, geen zin hebben of weg moeten… En zo blijkt nog maar eens hoe vierkant het systeem hier draait…
Het is vastentijd dus doen ze in deze parochie elke vrijdag een kruisweg. Aangezien ik in de kerk geen schilderijen heb zien hangen heb ik geen idee hoe ze dat hier doen.We gaan naar de kerk, bidden daar wat (in het Kikongo dus ik versta er weer niks van, maar goed). Daarna zie ik iedereen richting deur begeven dus ik volg maar mee. En zo gaan we verder het dorp in met een tussenstop bij elke statie. ‘Onderweg’ wordt telkens gezongen. Het heeft wel iets, voor hier…

17 maart: knallend onweer

Vandaag ga ik weer met zr Odette naar het gezondheidscentrum. Het kindje van 9 m gaat achteruit en ik heb er geen goed oog in. Ondertussen lukt het al ‘sneller’ om te perfusioneren, maar het kind is helemaal uitgedroogd en geeft alles over wat het binnenkrijgt of krijgt serieus diarree. Omdat de situatie zo erg is wordt een bloedtransfusie gegeven. Er wordt bloed afgenomen bij de papa en dat wordt dan bij het kindje gegeven. Ik hou me verder bezig met hem voortdurend drinken te geven: vit C opgelost in water, smaakt naar appelsien dus het gaat er gretig binnen. Door het in kleine beetjes te geven, blijft het wel binnen. Buiten zit nog een kindje dat helemaal uitgedroogd is en ook dat ga ik de hele tijd water geven.
Het zal niet lukken om een bevalling mee te maken. Vannacht is wel een baby geboren, maar vandaag is de laatste dag dat ik help in dit centrum. Morgen is het medicatiedag in het voedingscentrum, dus blijf ik hier.
Ik kom vroeger naar huis want het is erg warm en vochtig.
Tegen de avond aan begint het serieus te regenen en te bliksemen. Ik vind dat geknal maar niks, maar hier zijn ze er erg gerust in…

16 maart: en zo feesten Congolezen!

Vandaag blijf ik hier om vanmiddag te helpen in het voedingscentrum. ’s Morgens help ik pindanoten pellen,e n daarna ga ik naar het centrum en help daar pompoenpitten pellen. Een vrouw komt vragen wat de pot schaft want ze ziet dat er nog geen vuur gemaakt is…maar het is nog vroeg en alles komt in orde.
Iets voor 17u komen ze ons halen want het is feest in het regionale huis! De jeep zit achterin vol met novicen, postulanten en aspiranten, de zusters moeten er nog bij maar ik mag gelukkig vooraan… hoe ze het doen om daar ‘veilig’ te zitten: geen verklaring… Wanneer we in het regionale huis aankomen zijn ze al druk bezig met de voorbereiding van het feest. Gisteren is de nieuwe regionale overste verkozen en dat wordt vandaag gevierd. Ben benieuwd!
Wanneer we de claxon horen, en de poort opengaat is het een gejoel van jewelste. In de jeep zitten zr Marthe, zr Beatrijs, zr Nadhezda en zr Wivine, de nieuwe overste. Er wordt rond haar gedanst, gezongen, gesprongen, en is helemaal overdonderd. Ze wordt bijna verstikt in het gepeupel.
In de kapel wordt het magnificat gezongen en geeft zr Wivine haar eerste speech. En daarna: feesten! Eerst lekker eten (het heeft enkele uren voordien geregend, dus het is goed afgekoeld en toch weer droog): pasta, luku, geitenvlees, vis, gebakken banaan
Dan wordt muziek opgezet maar er wordt amper gedanst. Pas wanneer ze zelf tamtam en fluitjes vastnemen wordt gedanst. Ondertussen worden ook cadeau’s op hun feestelijke manier aangeboden aan zr Wivine: cake, pudding, fles rosé…
Pablo vertelt dat in de buurt van het huis waar hij woont een baby en de mama overleden zijn omwille van hondsdolheid. Tegenwoordig worden alle honden afgeslacht omdat ze besmet zijn, maar voor deze mensen was het te laat. De hond is in huis gekomen en heeft de baby gebeten, waarna ook de mama besmet is geraakt en ook overleden is. Tragisch hoe zoiets kan gebeuren…
Wanneer iedereen uitgefeest is, kruipt (letterlijk!) iedereen weer in de pick-ups om naar huis gebracht te worden.

15 maart: Nog een dagje in het dispensarium

Er is een groot verschil tussen werken in Congo en werken in België. Ik help deze voormiddag mee en verveel me steendood en toch maken ze me wijs dat ik hard gewerkt heb. Ik vraag me dus af in hoeverre ze oor zichzelf dan inschatten hoe hard ze gewerkt hebben. Wat ik vandaag vooral gedaan heb, is me geërgerd aan die laborant die zich voordoet als verpleegkundige en bij hetzelfde kind van gisteren maar blijft proberen om dat infuus erin te krijgen, zonder ermee rekening te houden dat dat ook wel pijn doet. Na 20 keer prikken, geven ze het dan toch op en proberen de medicatie oraal te geven, maar dat geeft hij allemaal over. Dan anaal, en dat lukt wel. Uiteindelijk drinkt het kind wel goed bij de mama en lijkt hij op die manier wel voldoende vocht binnen te hebben. Maar die laborant…dat ze het hier niet zo nauw nemen met steriliteit kan ik nog begrijpen want ze proberen wel, maar hij niet. Hij ontkoppelt elke keer de leiding mo te prikken en dan kost het moeite om eerst de leiding te vullen en dan pas te prikken… Ondertussen is het kind doodmoe van brullen en kan ik het niet meer aanzien. Als daarna blijkt dat het tweelingbroertje ook een malaria-aanval heeft en ook geperfusioneerd moet worden, zakt de moed helemaal in de schoenen. Gelukkig is er ondertussen wissel van shift, prikt de verpleegkundige en lukt het vrij snel.
Achteraf vertelt zr Odette dat de mama van de tweeling in januari haar zoon van 7j verloren heeft aan een ziekte… ze was te laat aangekomen in het centrum en de papa was er niet. Daarom komt ze nu wel snel wanneer de kinderen ziek zijn want ze slaat direct in paniek.
Dat hele gedoe drukt de stempel voor de rest van de dag. Er zijn verder geen patiënten dus kan er niks gaan doen; ben nog gaan kijken in de materniteit, waar bijna alle mama’s vertrekken vandaag met hun baby naar huis.
Vandaag is de nieuwe regionale verkozen. Terwijl we buiten pinda’s aan het pellen zijn horen we de claxonerende auto van zr Nadezdha, vliegen de zusters naar huis kamer om hun hoofddeksel op te zetten en verwelkomen dan de nieuwe regionale overste. Ben ook blij zr Beatrijs en zr Marthe terug te zien. Ze zeggen dat ik ben bijgekomen (en dat wist ik ook al wel). Kan ook niet anders: ik moet hier eten, eten, eten… veel te veel, maar het is lekker: zelfgebakken broodjes, bananen… Heb vanavond ook papaya gegeten: alles smaakt hier gewoon veel lekkerder!